Wellness Trendleri: İş Yerinde Sağlık ve İyi Oluşun Artırılması

Sağlıklı bedene, berrak bir zihne ve iyi bir ruh hâline hayatın her alanında ihtiyaç vardır. Özellikle başarılı bir kariyere giden yol, bütünsel sağlığın korunmasından geçer. Sağlıklı olmak dendiğinde genellikle akla ilk olarak iyi ve güçlü bir beden gelir. Ancak sağlıklı olmanın bundan çok daha fazlasını gerektirdiğini hatırlatan “bütünsel sağlık” kavramı da son yıllarda oldukça sık kullanılmaya başlamıştır. Bu kavram; iyi bir yaşam için fiziksel sağlığı önceleyen fikirlerin aksine ruh ve zihin sağlığının da korunması gerektiğini vurgular. Çünkü ruh, beden ve zihin bir bütünü oluşturur. Üç unsurdan biri sağlığını yitirdiğinde diğer ikisi de iyilik hâlinden uzaklaşır.

Çalışanların bütünsel sağlığının korunamaması, hem kişisel kariyerlerinde hem de iş yerlerinin kurumsal başarı grafiğinde bir düşüşe zemin hazırlar. Bireylerin bütünsel anlamda iyi ve sağlıklı olmalarını hedefleyen wellness çalışmaları ise bu düşüşün önüne geçmek için birçok önlem ve çözüm önerisi sunar.

Wellness Nedir?

Sözlük anlamı “zindelik” olan wellness, hayatımıza modern yaşam alışkanlıklarımızın bir sonucu olarak girse de aslında oldukça eski kültürlerin ürünüdür. Hindistan ve Çin gibi kadim Doğu uygarlıklarında doğup Batı’ya kadar yayılan inanç ve felsefeler; insanın da tıpkı hayvanlar, bitkiler, su ve toprak gibi doğanın bir parçası olduğunu ve ancak doğayla uyum içerisinde yaşadığı sürece iyi ve mutlu olabileceğini savunur. Bunun içinse beslenme, uyku, sosyal yaşam, fiziksel aktivite gibi birçok alışkanlığı düzenleyecek birtakım tavsiyeler sunulur. İnsanın doğasına en uygun şekilde yaşaması ve “iyilik” hâlinin sağlanması için gerçekleştirilen tüm bu çalışmalar ise wellness uygulamalarını şekillendirir.

Çalışanlar ve Şirketler için Wellness Neden Önemlidir?

Bugün dijital imkânlar ve hızla gelişen teknolojiler sayesinde oldukça renkli bir dünya mevcuttur. Zihnimiz her gün yepyeni verilerle karşılaşır ve her yeni deneyim bambaşka bir ruh hâline sebep olabilir. Akıllı cihazlar, bilgisayarlar ve makineler sayesinde pek çok iş beden gücü kullanmadan tamamlanabilir. Dijital imkânlar olduğu için daha bireysel çalışma alanları yaratılabilir ve daha az sosyalleşilebilir. Doğayla insan arasındaki geniş beton bloklar, şehrin gürültüsü, hayatın her gün daha mekanik bir düzende ilerleyişi, sorumluluklar arasındaki koşuşturmalar da düşünüldüğünde beden, ruh ve zihnin ne kadar yorulduğu daha iyi anlaşılır. Peki, tüm bunlar iş hayatına nasıl yansır?

Modern yaşam, her ne kadar insan hayatını kolaylaştırıyor gibi görünse de bütünsel sağlık üzerinde olumsuz sonuçlar yaratabilir. Her sabah aynı çizgide uyanıp parkurun sonuna doğru koştururken düzenli beslenme, su içme ve bazen durup biraz nefes almayı bile ertelenebilir. Çalışma hayatındaki ve iş yerindeki birçok unsur, bu parkuru biraz daha zorlaştırabilir. Böylece zaman içerisinde fiziksel, zihinsel ve ruhsal sağlık sorunları yaşamak kaçınılmaz hâle gelir.

Bütünsel sağlığın bozulması, hem bireysel kariyeri hem bünyesinde çalışılan kurumun başarı ve verimlilik performansını olumsuz etkiler. Grip, soğuk algınlığı gibi sağlık problemleri bile iş süreçlerinde aksaklıklara yol açabilir. Daha ciddi sorunlar, zihinsel veya ruhsal bir rahatsızlık yaşandığında ise çalışanların performansı doğrudan olumsuz etkilenir. Bu durumlar kariyer planlarının ertelenmesine, hatta bazen yeniden şekillenmesine yol açabilir.

Bütünsel sağlık, kurum ve şirketler için oldukça önemlidir. Çünkü iş süreçlerindeki kısa süreli aksaklıklar bile maddi kayıplar doğurabilir. Bununla birlikte çalışanın ruh, beden, zihin sağlığı; çalışanın bağlılığını, kurum kültürünün sürdürülebilirliğini, ekip içi iletişimin kalitesini de etkiler. Mutsuzluk, memnuniyetsizlik, depresyon gibi göz ardı edilmesi muhtemel sorunlar zaman içerisinde çalışanları sessiz istifa durumuna bile yönlendirebilir.

Yaratıcılık, üretkenlik, motivasyon, doğru iletişim gibi kilit kavramların ancak bütünsel sağlığın korunduğu durumlarda anlam kazanabileceğinin farkında olan kurum ve şirketler; çözümü wellness uygulamalarında bulur. Bütünsel sağlığı koruyarak hem çalışanlar hem şirket için güvenli bir gelecek sağlayan bu uygulamalardan önce ise sorunun nerede olduğunu tespit etmek gerekir.

İş Yerinde Bütünsel Sağlığı Etkileyebilen Unsurlar Nelerdir?

İş yerleri, çalışma hayatına adım atmış bireyler için ikinci bir ev görevi görür. Çalışanlar günlerinin önemli bir kısmını iş yerlerinde geçirir ve burada sosyal bir çevre edinirler. Bu yaşam deneyiminin içerdiği kendine has aksaklıklar ve sorunlar, zamanla bütünsel sağlığı etkisi altına alabilir. Yoğun bir iş temposu; düzensiz beslenme, yetersiz uyku, yoğun stres gibi sorunlara yol açarak bedenin, zihnin ve ruhun iyiliğini zedeleyebilir.

Çalışan bireylerin bütünsel sağlıklarını korumak konusunda hassas davranmaları gerekir. Beslenme, uyku, sosyal yaşam, iyi aile ilişkileri gibi hayati ihtiyaçlar da en az başarılı bir kariyer kadar öncelik ve özen ister. Ruhsal ve zihinsel iyiliğin korunması için iş yerinin dışında kalan dünyayı renklendirmek de olumlu sonuçlar verebilir. Hobiler edinmek, kişisel gelişime odaklanmak, iyi hissetmek için pozitif bir çaba gösterip bu çabayı korumak da bütünsel sağlığı destekler. Ancak iş yerinde sağlık ve iyi oluşu etkileyen her unsur, her zaman çalışanların kontrolünde olmaz. Bazı unsurlar düzenlenmediğinde çalışanların iyi olmak için gösterdikleri çabalar sonuç vermeyebilir. Bu unsurlardan bazıları şunlardır:

İş Tasarımı

İş tasarımı, çalışan memnuniyetini sağlamak ve çalışma ekibinin verimliliğini en üst düzeyde tutmak için yapılan tüm organizasyonların genel adıdır. Çalışanların kendilerini iyi ve güvende hissetmeleri, her çalışanın yeteneklerine uygun işi üstlenmesi, üretkenliğin artması, yeni ve pratik fikirlerin ortaya çıkarılıp uygulanması hedeflenir. İş tasarımı doğru yapılmadığında çalışanlar üzerindeki görev dağılımı adil ve verimli olmayabilir. Kendisine uygun olmayan bir işte görevlendirilen çalışan; fiziksel, zihinsel ve psikolojik olarak normalden daha fazla yorulabilir. Zaman içerisinde depresyon, motivasyon kaybı, ilgisizlik gibi sorunlar yaşayabilir. 

Mesai Saatleri

Çalışanların bir günlük çalışma süresini, mesai saatleri belirler. Mesai saatleri dışında kalan zaman ise çalışanın dinlenmesi, sosyalleşmesi, kişisel gelişimi için çabalamaya vakit bulması açısından oldukça kıymetlidir. Bu saatler belirsiz olduğunda ya da düzenli bir döngü içerisinde ilerlemediğinde çalışan için bir kaos yaratabilir. Çalışanın daha fazla yorulmasına, bunalmasına, bütünsel sağlığının ve iş yerindeki iyilik hâlinin zedelenmesine yol açabilir. 

Maaş ve Yan Haklar

Günün önemli bir kısmının iş yerinde geçirilmesindeki temel motivasyon, karşılığında düzenli bir ücret alınması ve yaşam standartlarının korunmasıdır. Çalışma karşılığında hak edilen ücret yeterli miktarda ve düzenli olarak ödenmediğinde çalışanın iş yerindeki iyilik hâlini koruması imkânsızlaşır. Temel motivasyonunu yitiren çalışan, mutsuz ve depresif hissedebilir. Yaşam standartları düştüğü için birçok sağlık sorunu oluşabilir. Bu açıdan sağlık sigortası, yemek bedeli gibi yan hakların da mutlaka sağlanması gerekir.

Kurum Kültüründe Adalet Kavramı

Çalışanların şirket içerisinde iyi ve mutlu hissetmelerinin ilk şartlarından biri de adil bir kurum kültürüdür. Kurumdaki her birimin, her çalışanın eşit haklar altında ve adil bir yaklaşımla değerlendirilmesi gerekir. Her başarı eşit bir şekilde takdir edilmeli ve ödüllendirilmelidir. İşin ve kârın paylaşımı, terfi, fikir alışverişi gibi konular da yine adalet duygusuyla gerçekleştirilmelidir. Aksi durumda daha az değerli hissettirilen çalışanlar motivasyon kaybı, mutsuzluk, stres ve gerginlik gibi birçok olumsuz durumla karşılaşabilir. 

İş ve Sosyal Hayat Dengesi

İnsan, doğası gereği sosyal bir canlıdır. Diğer insanlarla, tabiatla, hobileriyle iç içe yaşayabildiği kadar iyi ve sağlıklı olabilir. Yoğun iş temposuyla yalnızlaşmak ve sosyal hayatın dışında kalmak, çalışanlarda depresyon gibi sağlık sorunlarına zemin hazırlar. Aynı zamanda çalışanların her sabah keyifle gidebilecekleri bir iş yeri ihtimalini ortadan kaldırabilir. İş ve sosyal hayat dengesinin kurulamadığı bir çalışma düzeni, zamanla bütünsel sağlığı bozar.

Kurum İçi İletişim ve Sosyallik

Kurumlar, birden fazla çalışanın tıpkı bir orkestra gibi uyumlu bir bütün oluşturmasıyla gerçekten kurumsallaşabilir. Pozitif şirket kültürü de ancak böyle oluşturulur ve korunur. Çalışanların birbirleriyle ve idari birimlerle etkin iletişim kurabilmesi, fikirlerini açıkça dile getirebilmesi, kendi aralarında uyumlu bir çalışma süreci yürütebilmeleri de iş yerlerinde kendilerini çok daha iyi ve sağlıklı hissetmelerini kolaylaştırır. 

Kurumsal Wellness Nedir, Nasıl Uygulanır?

İş yerinde bütünsel sağlığın çalışanlar ve kurumlar için ne kadar önemli olduğundan, nelerden nasıl etkilenebileceğinden bahsettikten sonra wellness uygulamalarının bu noktadaki önemine de değinmek gerekir. İş yerinde sağlık ve iyi oluşun artırılmasının altın anahtarı, “kurumsal wellness” kavramıdır. Yani kurumların daha sağlıklı, daha mutlu çalışanlar için hazırladıkları iyileştirme programlarıdır. 

Kurumsal wellness programları, çalışanların sorunları ve ihtiyaçları gözlemlendikten sonra hazırlanır. Bütünsel sağlık için kilo kontrolünün desteklenmesi gerekiyorsa kurum, çalışanlarına spor salonu üyeliği hediye edilebilir. Çalışanların daha rahat sosyalleşebileceği ferah kafeteryalar tasarlamak, kurum içerisinde eğlenceli aktiviteler gerçekleştirmek, çeşitli konularda eğitimler planlamak da kurumsal wellness uygulamalarına örnek gösterilebilir.

İş yerinde çalışanın iyiliğini artırmanın bir yolu da alanında uzman isimlerden destek almak için konuşmacı ajansları ile iş birliği yapmak olabilir. Konuşmacı ajansları, alanında uzman konuşmacıları bir araya getirir ve kurumun ihtiyaçları doğrultusunda en uygun konuşmacıya karar vererek çalışanlarla buluşturur. Böylece çalışanlar bu uzmanların birikiminden faydalanabilir ve verimli bir etkinliği tecrübe edebilirler.

Kurumsal Wellness Programları Hangi Konuları İçerebilir?

Kurumlar çalışanlarının sağlığı ve iyiliği için çok çeşitli konularda programlar hazırlayabilir. Bunlardan birkaçı şunlardır:

• Sigara bağımlılığından kurtulma
• Stres yönetimi ve tükenmişlik sendromundan korunma
• Finansal stresi azaltma
• Etkili iletişim kurma
• İnsan ilişkilerindeki başarıyı artırma
• Düzenli ve dengeli beslenme (Sağlıklı atıştırmalıklar ve farklı beslenme tarzlarına uygun yemek seçenekleri sağlamak gibi)
• Uyku bilinci kazanma (İş yerinde dinlenme ve uyku odaları tasarlanması)
• İş yerinde yoga ve pilatese uygun alanlar hazırlanması ya da hediye yoga stüdyosu üyeliği
• Meditasyon ve farkındalık desteği

Çalışanların zihin, ruh ve bedenindeki bütünsel iyilik hâlini desteklemek için meditasyon ve ofis yogası etkinlikleri düzenlenebilir. Buna ek olarak dünyaca ünlü mindfulness ve meditasyon öğretmeni Deniz Bağan’ın Speaker Agency sayfasında bulunan konuşmaları da izlenebilir.

Kurumsal Wellness Uygulamalarının Faydaları Nelerdir?

Kurumsal wellness programları ile çalışanların sağlığı ve esenliği desteklenebilir. Bununla sağlanacak kazanımlar ise şunlardır:

• Kurum kültürünü besleyerek çalışan bağlılığını artırır. Bu da deneyimli çalışanların ekipten ayrılma ihtimalini azaltır. Çalışanlar, özverili bir çalışmayla performanslarındaki verimi yükseltebilir.
• Çalışan sağlığının desteklenmesi, iş gücü kaybını önler. Örneğin kronik hastalıklar dolayısıyla işe gelmeme olasılığı düşer. Ayrıca şirketin çalışanlar için yaptığı sağlık harcamalarını da azaltır.
• Şirketin işe alımlardaki imajına olumlu yansır. Çalışanlarının sağlığını destekleyen ve onların iyi olması için çabalayan kurumlar, yetenekli ve başarılı çalışan adaylarının ilk tercihleri arasına girer. Ayrıca sektöründeki diğer kurumlara karşı da daha olumlu bir atmosfer yaratır.

Siz de hem çalışanlarınızın sağlık ve esenliği hem de şirketinizin geleceği için Speaker Agency’nin web sitesi üzerinden Prof. Dr. Zümra Atalay, Dr. Ender Saraç, Alegra Benardete ve Serra Elçi’nin sayfalarını inceleyebilir; dilerseniz diğer Wellness Konuşmacıları’nın profillerini de ziyaret edebilirsiniz.