Kadın Liderlerin Hikayeleri: Cinsiyet Eşitliği ve Çeşitlilik

Liderlikte çeşitliliğin önemine dair artan farkındalığa rağmen, toplum genelinde üst yönetim rolleri ve üst düzey pozisyonlar büyük ölçüde erkeklerin tekelinde bulunuyor. 2022 itibarıyla, kadınların liderlik pozisyonlarındaki oranı hâlâ erkeklere kıyasla düşük. İlerleme kaydedilmiş olsa da cinsiyete dayalı ön yargılar ve fırsatlara erişim eksikliği dahil olmak üzere kadınları liderlik pozisyonlarından alıkoyan pek çok zorluk var. Bu zorlukların üstesinden gelmek, kuruluşların liderlik ve çeşitlilik hakkında düşünme biçiminde köklü bir değişiklik gerektiriyor. 

Lider olmak karmaşık bir kimlik dönüşümü sürecini içerir ve bu süreci destekleyen politikalar ve uygulamalar, iş yerinde çeşitlilik, dahiliyet ve kapsayıcılık elde etmek için kritik öneme sahiptir. Kadınların, özellikle liderlik pozisyonlarında çok daha aktif görev alabilmesini sağlamak için işverenlere ve şirketlere önemli görevler düşüyor. Cinsiyet eşitliğinin ve çeşitliliğin ne olduğu konusuna kısaca değindikten sonra kadın istihdamı konusunda yapılabileceklere birlikte bakalım:

Cinsiyet Eşitliği ve Çeşitlilik Nedir?

Cinsiyet eşitliği; cinsiyete bakılmaksızın çalışanların işe alım, terfi ve eğitim faaliyetleri ile mentorluk ve karar alma organlarına eşit erişimi anlamına gelir. Bir iş yerindeki çeşitlilik ırk, cinsiyet, etnik gruplar, yaş, eğitim, din, cinsel yönelim, siyasi inançlar, zihinsel ve fiziksel koşullar ve insanlar arasındaki diğer belirgin özellik ve nitelikleri kapsar. Özellikle iş yerinde cinsiyet eşitliğinin sağlanması yalnızca ülke ekonomisine ve bireysel kuruluşlara fayda sağlamakla kalmaz, aynı zamanda ahlaki bir zorunluluktur. 

Bununla birlikte, Dünya Ekonomik Forumu'nun 2021 Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu, mevcut ilerleme hızında kadınların erkeklerle olan genel cinsiyet farkını kapatmak için yaklaşık 135 yıl beklemesi gerekeceğini göstermiştir. Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Raporu’na göre, 2018 ile 2021 arasında, katılımcı ülkelerin yalnızca %26'sında toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik kamu politikalarını izlemek için kapsamlı sistemler bulunduğu bildirilmiştir. %59'unda böyle bir sistemin bazı bileşenleri bulunurken %15'inde böyle bir sistemin asgari unsurları dahi yoktur.

Cinsiyet Eşitliği ve Çeşitlilik İş Hayatında Neden Önemlidir?

İşletmelerin toplumsal cinsiyet eşitliğini ve çeşitlilik arz eden iş gücünü sağlaması, kurum genelinde olumlu etkiler doğurur. İşletme sahipleri ve yöneticilerin bunu başarılı bir şekilde yapması için ön yargılar da dahil olmak üzere tarihi ve kültürel engelleri yıkması gerekir. Birden fazla çalışma alanında hem kadınların hem de erkeklerin eşit sayıda olması, kaynakların çeşitliliğe sahip bir iş gücü arasında eşit bir şekilde dağıtılmasına yardımcı olur. Gelişen bir işletmenin sürekliliği, devamı ve başarısı için bunun yapılması gereklidir. 

Cinsiyet eşitliğini ve çeşitliliği sağlayan bir kuruluşta yaşanan olumlu gelişmeler aşağıdakiler gibi olabilir:

• Toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik etmek, şirket için artan üretkenlik, artan büyüme ve yenilikçilik, daha fazla kariyer geliştirme potansiyeli, istikrar ve görüş çeşitliliği anlamına gelir.
• Cinsiyet eşitliği ve çeşitliliğinden elde edilen dolaylı faydalar arasında yaratıcılık, adalet ve sahiplenme duygusunun yanı sıra artan çalışan refahı yer alır.
• Başarılı, çeşitliliğe sahip bir ekip, şirket için güçlü bir itibar oluşturur.
• İşletmeler, farklı kişilerin benzersiz katkılarıyla operasyonel ve finansal olarak zenginleştirilir.
• Başarılı bir iş yeri çeşitliliği, daha iyi kurumsal performansın kritik bir parçasıdır ve liderlik performansının bir göstergesidir.
• Farklılıklara saygı duyan ve bunları içeren iş yerlerini teşvik etmek, çalışanların moralini ve üretkenliğini artırır.

İş Hayatında Cinsiyet Eşitliği ve Çeşitlilik Nasıl Sağlanır?

Liderlik ve karar alma süreçlerinde kadınların temsilinin artırılmasından üretim kaynaklarının yeniden dağıtılmasına kadar, toplumsal cinsiyet eşitliğine sahip sürdürülebilir bir geleceğe yönelik ilerleme için şirketlerin yapabilecekleri aşağıdakileri içerir:

Liderlikte Kadın Temsili Artırmak

Eşitlik, bir işletmede işe alma ve yerleştirme aşamasından itibaren başlar. Bu nedenle, boş pozisyon veya kariyer sayfalarında ayrımcılık içermeyen metinler kullanılması önemlidir. Hem erkekler hem de kadınlar için eşit ve adil performans değerlendirmeleri yapmak, eşitliğin sağlanmasına yardımcı olabilir. Tüm çalışanların performans planlarına, amaçlarına ve hedeflerine ulaşmasına izin vermek gerekir. Liderlik pozisyonlarına ilerlemek için uygun niteliklere sahip kadın ve erkeklere eşit fırsatlar sağlamak iş hayatında kadın olmanın zorlukları ile başa çıkmaya yardımcı olabilir. Zamanla bu, orta ve üst düzey yönetimde daha dengeli bir cinsiyet bileşimi yaratacaktır.

Bununla birlikte, üst düzey liderlik rollerinde kadınların gelmesinde bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. 2015'te bu pozisyonlarda kadınlar %23'lük bir oranla yer almasına karşın, 2020 yılına kıdemli pozisyonlardaki kadınların oranı %28'dir. 

İşe alma ve değerlendirme süreçlerinin, kişilerin yeteneklerine ve davranışlarına ilişkin basmakalıp beklentilerin bir sonucu olarak hem erkekler hem de kadınlar için farklı olabilmektedir. Bu ön yargı, daha yüksek beklenti ve kriterlerle karşılandıkları için genellikle kadınları dezavantajlı duruma düşürür. Bu, kadınların erkek meslektaşları kadar yetkin ve nitelikli olarak değerlendirilmek için daha fazla nitelik kazanmaları ve daha fazlasını yapmaları gerektiği anlamına gelir.

‍Bu tür ön yargılar, iş yerinde cinsiyet eşitsizliğinin ve bu konudaki toplumsal normların temelini oluşturur ve kadınların iş gücündeki temsilini azaltır. Ancak, bazı şirketler bu ön yargıları ortadan kaldırmak için belirli yaklaşımlar benimsemeye devam etmektedir.

Üretkenliği Artırma

Farklı yeteneklerden oluşan bir ekiple, bir kuruluşun verimliliği önemli ölçüde artabilir. ABD merkezli bir banka olan Lehman Brothers tarafından yürütülen bir anket, cinsiyete dayalı ekiplerin yaratıcı olma, bilgi paylaşma ve görevleri etkin bir şekilde yürütme olasılıklarının daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Rapor ayrıca, daha fazla kadının bulunduğu takımların kendilerine en çok güvenen takımlar olduğunu gösterdi.

Cinsiyet çeşitliliğine sahip şirketler, yaratıcılık ve yenilikçilik ortamı yaratmak için farklı beceri ve niteliklere sahip insanları bir araya getirebilir. Kapsayıcı bir iş gücünde artan üretkenliğe katkıda bulunan önemli bir faktör, çalışan bağlılığının artmasıdır. İş yerinde eşitlik, daha yüksek iş tatmini sağlar ve bu da çalışan bağlılığını ve performansını artırır. Kapsayıcı bir iş gücüne sahip şirketler, çalışan bağlılığının ve fırsatların artmasınıßn yanı sıra finansal faydalarda eşitliğin bir sonucu olarak çalışan devir hızını da düşürebilir.

İster ulusal ister topluluk bazında, kadınların daha fazla temsil edilmesinin bazı olumlu sonuçları görülebilir. Örneğin, iklim değişikliği ile ilgili önemli önlemlerin alındığı ve politikaların benimsendiği ülkelerde, kadın temsil oranının yüksek olduğu görülür. Bu, yalnızca alınan önlemlerle değil, kaynakların çok daha verimli kullanılmasını da içerir. Daha eşitlikçi ve kapsayıcı program ve politikalarla daha verimli sonuçlar elde edilebilir.

Küçük İşletmeleri Teşvik Etme

Kadınların sahip olduğu küçük işletmeleri teşvik etmek; onları, ailelerini veya toplulukları doğrudan destekler. Araştırmalar, kadınların sahip olduğu şirketlerin sağlık ve gıda sektörlerinde ve diğer sektörlerde erkeklerin sahip olduğu şirketlere göre daha fazla iş yaratma olasılığının olduğunu gösterir. Kadınlara ait şirketler ve küçük işletmeleri desteklemek, yalnızca toplumsal cinsiyet eşitliğini desteklemek ve kadınların kadınların iş gücüne katılımını artırmak için değil, aynı zamanda yerel ekonomiye de yardımcı olmak için etkili bir yoldur.

Esnek Çalışma Saatleri

İnsanların iş dışında da hayatları ve bakmaları gereken aileleri vardır. İşletmeler, hibrit ya da uzaktan çalışma veya esnek saatler gibi ofis dışında esneklik sunan politikalar uygulayabilir. Bu, ebeveynlerin çocuklarını okuldan alma ve bakımla ilgili diğer sorumluluklar hakkında endişelenmesine gerek olmadığı anlamına gelir. Çocuğu olmayanlar ise esneklikten başka şekillerde yararlanabilir. Buradaki anahtar, çocuklu veya çocuksuz olanlar için ofis dışı hayat söz konusu olduğunda esneklik sunmaktır.

Tüm Karar Alma Süreçlerinde Çeşitliliği Artırma

Gerçekten çeşitlilik içeren ve cinsiyet eşitliğine sahip bir işletme olmak için farklı geçmişlere sahip kadınlarla çalışılması gerekir. Bu, ayrıca, her tür çalışanı kucaklayan sıcak, açık ve çeşitli bir kültür yaratır. Ek olarak, farklı tecrübelere ve kıdeme sahip çalışanların iş kararlarının nasıl daha iyi desteklenebileceği ve bunun, iş yeri ortamını ve kültürünü nasıl şekillendirebileceği düşünülebilir. İşi şekillendirmeye yardımcı olan ve tüm çalışanlara açık bir grup, komite veya ekip oluşturmak da iyi bir fikir olabilir.

Ücret Eşitliğini Teşvik Etme

Ücret eşitliği; kadınların kaynaklara ve insana yakışır işlere erişimini ve bunlar üzerindeki kontrolünü iyileştirmeyi, ayrıca farklı toplulukların ekonomik kalkınma programlarında adil bir pay talep etme becerilerini güçlendirmeyi içerir. İşletmeler, cinsiyetler arası ücret farkını kapatmaya odaklanırken hem liderlerin hem de çalışanların etki yaratmak için atabilecekleri bazı adımlar vardır:

Liderler açısından:

• Maaş rekabeti konusunda bilgilenme
• Uzmanlık alanı ile ilgili yeteneklerinin farkında olma
• Pazar oranlarını araştırma
• İK departmanını çalışanlara değer vermeleri için teşvik etme

Çalışanlar açısından:

• Değerinin farkında olma
• Ücret eşitliği hakkında eğitim alma
• İşe başlangıç maaşları hakkında bilgilenme
• Çalışılan sektörde, kadınlara genel olarak nasıl davranıldığı ve ilerlemenin nasıl olduğu konusunda bilgilenme

Siz de Speaker Agency desteği ile şirketinize Dr. Çağla Gül Şenkardeş gibi ilham veren kadın konuşmacıları davet edebilir, çalışanlarınıza iş hayatında cinsiyet eşitliği ve çeşitliliğin önemini anlatabilirsiniz.