İleri Dönüşüm (Upcycling) Nedir ve Nasıl Yapılır?

Dünya Bankası'nın verilerine göre yılda 2 milyar tondan fazla çöp üretiliyor ve bu rakamın hızlı bir şekilde artacağı öngörülüyor. Küresel çöpün ise 2050 yılına kadar 3,4 milyar tona ulaşması bekleniyor ve bu durum gelecek nesiller için ciddi bir tehdit oluşturuyor. .

Doğal olarak gezegende yaratılan çevre kirliliğinin beraberinde getirdiği bazı ciddi sorunlar var. Atık boşaltmanın ve başarısız atık yönetiminin etkileri toprak, hava, okyanus ve yeraltı suyu kirliliğine neden olur. Atıklar toprağa ve oradan da gıdalarımıza tehlikeli kimyasallar sızdırabilir.

Öte yandan her yıl dünya okyanuslarına 13 milyon ton plastik karıştığını biliyoruz. Uzmanlar okyanuslara plastik atmaya devam edersek, 2050 yılına kadar denizlerde balıktan çok plastik olacağını öngörüyor. Ayrıca her yıl 280 milyar ton yeraltı suyu kirleniyor.

Teknoloji şirketleri, çöp sorununu birden çok yönden çözmeye, geri dönüşüm süreçlerini iyileştirmeye ve kompostlanabilir tek kullanımlık ürünler yapmak için yeni malzemeler yaratmaya çalışıyor. Bireysel anlamda ise insanlar ürettikleri çöp miktarını azaltmak adına bilinçli adımlar atmaya ve yeni sürdürülebilir modeller üretmeye çalışıyor.

Sürdürülebilir yaşam söz konusu olduğunda, hepimizin yapması gereken çok fazla şey var. Bir iklim ve atık krizinin ortasında olduğumuz için, tüm olumsuz etkileri en aza indirgemek ve karbon ayak izimizi azaltmak artık her zamankinden çok daha önemli. Bu yüzden ileri dönüşüm (upcycle), sürdürülebilirlik dünyasında giderek daha önemli hale geldi.

İleri dönüşümle ilgili tüm sorularınızı yanıtlamak ve size bazı yaratıcı ileri dönüşüm fikirleri vermek için buradayız.

İleri Dönüşüm (Upcycling) Nedir?

İleri dönüşüm, atılan malzemeleri onararak, yenileyerek veya başka bir amaçla kullanarak yeni bir şey yaratmaktır. Aynı zamanda bir şeyi orijinal nesnenin değerini artıracak şekilde geri dönüştürmek veya yeniden kullanmak anlamına gelir. 

İleri dönüşümü anlamanın en iyi yolu, onu geri dönüşümle karşılaştırmaktır. Her ikisi de geri dönüşüm türleridir. Geri dönüşüm, hepimizin bildiği gibi kullanılmış ya da eski ürünlerin üretime dönüşümüdür. 

Öte yandan ileri dönüşüm, eski malzemeleri yeniden kullanma süreciyle aynıdır. Ancak daha değerli veya daha kaliteli bir şey yaratır. Yeni ayakkabılar yapmak için plastik şişelerin kullanılması veya kaliteli mobilya yapmak için geri kazanılmış ahşapların kullanılması ileri dönüşüme örnek olarak verilebilir.

Kısaca geri dönüştürme ve ileri dönüştürme arasındaki fark, geri dönüştürmenin aynı şeyin daha düşük dereceli bir versiyonunun yaratılmasıyken, ileri dönüştürmenin eski malzemeleri yeni, farklı ve yüksek kaliteli bir ürüne dönüştürülmesidir. İleri dönüşüm aynı zamanda döngüsel bir ekonomik büyümeyi de destekler. 

Döngüsel ekonomi, malların bir kullanımdan sonra atılmak yerine birden çok kez kullanıldığı bir sistemdir. Bu sistem son derece sürdürülebilirdir. Çünkü sürekli olarak yeni malzemelerden yeni ürünler yaratmak yerine elimizdekileri kullanmaya dayanır. Döngüsel ekonomide atıkların azalmasına da imkan tanır.

Peki hangi malzemeler ve eşyalar ileri dönüştürülebilir? İşte size yaygın olarak ileri dönüştürülen malzemeler:

Mobilya: Mobilyaların nasıl dönüştürüleceği konusunda çok fazla örnek vardır. Kırık parçalar, daha yeni mobilya veya dekor parçalarında kullanılabilir. 

Giysiler ve tekstiller: Eski giysilerin çoğu daha yeni giysiler yapmak için tekrar tekrar kullanılabildiğinden en kolay ileri dönüştürülecek nesnelerdir. Hızla değişen modadan uzak durun ve bunun yerine zaten sahip olduğunuz şeyi başka bir giysi parçası veya bir bez çanta gibi tamamen başka bir şey yaratmak için nasıl yeniden değerlendirebileceğinizi görün.

Elektronik: Dizüstü bilgisayarlar, monitörler ve klavyeler gibi öğeler yeni bir ürüne dönüştürülebilir. Bir çöplükte yok olmak yerine başka bir ev eşyalarına ve dekora evrilebilirler.

Plastikler: Gittikçe daha fazla şirket, ayakkabı, giysi ve mücevher gibi plastik içerdiğini asla düşünmeyeceğiniz ürünlere dahil ederek plastiği kullanıyor.

Alüminyum: Esnek metal mobilya, mutfak gereçleri ve hatta müzik aletleri yapmak için kullanıldığından, alüminyum bir başka popüler ileri dönüşüm seçeneğidir.

Cam: Cam eşyalar, soslar kapları ve kavanozlar daha yeni ev eşyaları oluşturmak için ve birçok farklı şekilde kullanılabilir.

İleri Dönüşüm Fikirleri

Evinizde yer kapladığını düşündüğünüz ve artık kullanmadığınız  bir ürün aslında hazineniz olabilir. Hatta geri dönüştürülmüş eşyalarınızı internet üzerinden satarak bireysel ekonominize katkı sağlayabilir. İşte onları çöpe atmak yerine evde geliştirebileceğiniz birkaç kolay ürün: 

Mobilya

Mobilyalar başlamak için iyi bir ürün. Eski komodini veya şifonyerleri atmadan önce ona yeni bir hayat verip veremeyeceğinizi düşünün. Eski mobilyaların kendilerine özgü bir karakteri vardır ve uzun ömürlü olacak şekilde yapılmıştır. 

Kendi benzersiz ürününüzü yaratmak için kulpları değiştirmeyi ve çekmeceleri kaplamayı deneyebilirsiniz. Bunun için internette ilham alabileceğiniz pek çok harika fikir var.

Eski veya Kullanılmayan Kıyafetler 

Artık giyilmeye uygun olmadığını düşündüğünüz giysilerden yapılabilecek çok fazla yeni ürün var ve çöpe gitmesine gerek yok. Giysiler; yüz maskeleri, yastık kılıfları, bez çantalar, alışveriş çantaları ve çok daha fazlası gibi şeylere dönüştürülebilir. 

Konu giysiler olduğunda ileri dönüştürme için yaratıcı olabilirsiniz. Yeni gibi görünen bir şey yaratmak için kıyafetleri boyayabilir, aplike veya nakış detayları ekleyebilirsiniz. 

Çerçeve

Eski resim çerçevelerini atmayı düşünüyorsanız, yaratıcı olup olamayacağınızı ve kendinizinkini yeniden tasarlayıp tasarlayamayacağınızı düşünün. Tek ihtiyacınız olan sprey boya ve belki bazı süslemeler. Örneğin banyonuz için bir sanat eseri yaratmak için beyaz veya mavi bir resim çerçevesine deniz kabuklarını yapıştırabilirsiniz.

Ahşap

Ahşap çok farklı şeylere ileri dönüştürülebilir. Eski paletler, dış mekan masasına ve sandalyelerine dönüştürülebilir. Ahşabın nelere dönüştürülebileceğine dair fikirler sonsuzdur. Tek ihtiyacınız olan bir zımpara, testere ve biraz boya.