Yatırımlara Başlamadan Önce Mutlaka Bilmeniz Gereken Kripto Para Terimleri

Son yıllarda hızla büyüyüp dikkat çeken bir alan haline gelen kripto para dünyasına ilk adımı atmayı düşünüyor olabilirsiniz. Tabii, bu oldukça değişken ve dinamik pazarda başarılı olmak için temel kavramları anlayıp doğru terimleri bilmek isteyebilirsiniz. 

Yatırım yapmaya adım atmadan önce kripto para terimlerinin ne anlama geldiğini öğrenip bunları etkili bir şekilde kullanabilmek, yatırımcıların güvenli ve bilinçli kararlar almasını sağlar. 

Speaker Agency editör ekibi olarak yatırımlarınıza başlamadan önce bilmeniz gereken önemli kripto para terimleri için bir derleme yaptık. Öyleyse, kripto para dünyasına birlikte adım atmaya buyurun.

1) Kripto Para

Kripto para, dijital veya sanal bir para birimidir. Merkezi olmayan, blok zinciri teknolojisi üzerine inşa edilir. Güvenlik ve işlemlerin doğrulanması amacıyla güçlü kriptografi kullanılır, bu da dolandırıcılık ve çift harcama riskini azaltır. Kripto paralar, merkezi otoriteler veya hükümetler tarafından kontrol edilmez. Böylece kullanıcılarına daha fazla özgürlük ve gizlilik sağlar. 

Kaynak: Alpago, H. (2018). Bitcoin’den Selfcoin’e kripto para. 

2) Blok Zinciri (Blockchain)

Blok zinciri (Blockchain), dijital bilgilerin (özellikle işlemlerin) kaydedildiği ve güvence altına alındığı, merkezi olmayan, dağıtık bir dijital defterdir. Bu teknoloji, verilerin bloklar halinde gruplandırılıp kronolojik ve değiştirilemez bir zincir oluşturacak şekilde birbirine bağlanmasıyla çalışır. Her blok, bir dizi işlemi içerir ve bu işlemler, ağdaki tüm katılımcılar tarafından doğrulanır. 

Kaynak: Alpago, H. (2018). Bitcoin’den Selfcoin’e kripto para. 

3) Bitcoin (BTC)

Bitcoin, 2008 yılında "Satoshi Nakamoto" takma adına sahip olan ve bilinmeyen bir kişi tarafından oluşturulup 2009'da açık kaynak yazılım olarak piyasaya sürülen ilk kripto paradır. Bitcoin, merkezi olmayan bir dijital para birimi olup bankalar veya hükümetler gibi aracıların katılımını gerektirmeden doğrudan kullanıcılar arasında transfer edilir. 

İşlemler, Bitcoin ağındaki tüm katılımcılar tarafından doğrulanan ve blok zinciri adı verilen dağıtık bir defterde kaydedilir. Bitcoin'in arzı, toplam 21 milyon BTC ile sınırlıdır, bu da onu enflasyona karşı dayanıklı bir varlık yapar. 

Kaynak: Alpago, H. (2018). Bitcoin’den Selfcoin’e kripto para. 

4) Altcoin

Altcoin, Bitcoin dışında var olan tüm kripto paraları tanımlamak için kullanılan bir terimdir ve "alternatif coin" ifadesinin kısaltmasıdır. Bitcoin'in 2009'da piyasaya sürülmesinden sonra, farklı ihtiyaçları ve kullanım senaryolarını hedefleyen yüzlerce alternatif kripto para birimi geliştirilmiştir. 

Altcoinler, teknolojik yenilikler sunarak veya belirli sektörlere odaklanarak Bitcoin'in eksikliklerini gidermeyi amaçlar. Örneğin, Ethereum (ETH), akıllı sözleşmelerin ve merkezi bulunmayan uygulamaların (DApps) çalıştırılmasına vesile olan gelişmiş bir blok zinciri platformudur. 

Kaynak: Alpago, H. (2018). Bitcoin’den Selfcoin’e kripto para. 

5) Gas

Gas, Ethereum ile alakalıdır. Çünkü bu blok zinciri üzerinde gerçekleşen işlemler için gereken hesaplama gücü ve kaynakları ölçüp fiyatlandırmak için kullanılan bir terimdir. Ethereum'un akıllı sözleşme tabanlı platformu, her işlemi gerçekleştirmek için belirli bir miktarda hesaplama gücüne ve kaynağa ihtiyaç duyar. Bu kaynaklar, ağdaki madenciler tarafından sağlanır ve işlemi gerçekleştiren kullanıcılar tarafından "gas" olarak ödenir. 

Kaynak: Alpago, H. (2018). Bitcoin’den Selfcoin’e kripto para. 

6) Cüzdan (Wallet)

Kripto para cüzdanı (Wallet), insanların dijital olan varlıklarını saklayıp yönetmelerini ve işlem yapmalarını sağlayan yazılım veya donanım araçlarıdır. Bir cüzdan, özel anahtar (private key) ve açık anahtar (public key) olmak üzere iki ana bileşenden oluşur. 

Cüzdanlar, sıcak (hot) ve soğuk (cold) olmak üzere iki farklı kategoride ayrılır. Sıcak cüzdanlar internet bağlantısına sahip olup hızlı ve kolay erişim sağlar ama siber saldırılara karşı daha savunmasızdır. Soğuk cüzdanlar ise internete bağlı olmayan cihazlarda saklandığı için daha güvenlidir.

Kaynak: Alpago, H. (2018). Bitcoin’den Selfcoin’e kripto para. 

7) Özel Anahtar (Private Key)

Özel anahtar, kripto para cüzdanının sahibine varlıkları üzerinde tam kontrol sağlayan, rastgele oluşturulmuş gizli bir alfasayısal koddur. Bu anahtar, kripto para işlemlerinin yetkilendirilmesi ve imzalanması için kullanılır. Yani kullanıcıların cüzdanlarındaki kripto paraları harcayabilmesi veya transfer edebilmesi için gerekli olan temel bileşendir.

Kaynak: Coinbase.com

8) Açık Anahtar (Public Key)

Açık anahtar, kripto para cüzdanının herkesle paylaşılabilen bileşenidir. Bu sayade kripto para uzmanları için para alınabilen adresler oluşur. Kriptografik çiftin bir parçası olan açık anahtar, özel anahtarla (private key) birlikte çalışır. Özel anahtar, bir kullanıcının cüzdanındaki varlıkları kontrol ederken, açık anahtar diğer kullanıcıların bu cüzdana kripto para göndermesine imkan tanır.

Kaynak: Binanceacademy.com

9) Madencilik (Mining)

Madencilik, kripto para ağlarında yeni işlemlerin doğrulanması ve blok zincirine eklenmesi sürecidir. Madenciler, karmaşık olan matematiğe dair problemleri çözmek için yüksek hesaplama gücüne sahip bilgisayarlar kullanarak ağın güvenliğini sağlar. Bu sürecin sonunda başarılı olan madenciler, belirli bir miktar yeni kripto para ile ödüllendirilir. Böylece onları ağın devamlılığına katkıda bulunmaya teşvik eder. 

Kaynak: Alpago, H. (2018). Bitcoin’den Selfcoin’e kripto para. 

10) ICO (Initial Coin Offering)

ICO, bir kripto para projesinin başlangıç aşamasında yatırım toplamak için kullanılan bir fonlama yöntemidir. Bu süreçte, projenin arkasındaki ekip belirli bir miktar kripto parayı (token) yatırımcılara satışa sunar ve karşılığında genellikle  Bitcoin, Ethereum veya fiat para birimi gibi başka kripto paralar alır. ICO'lar, projenin gelecekteki potansiyeline inanan yatırımcılar için erken erişim ve büyük getiriler sağlama fırsatı sunar. 

Kaynak: Btcturk.com

11) Token

Bir kripto para projesinin içinde veya dışında belirli bir kullanım amacı için oluşturulan dijital varlıktır. Tokenlar, blok zinciri teknolojisi üzerinde oluşturulur ve genellikle akıllı sözleşmeler aracılığıyla programlanabilir. 

Bir token, belirli bir projenin ekosistemine katkıda bulunabilir, belirli bir hizmetin ödemesi için kullanılabilir veya bir yatırım aracı olarak işlev görebilir. Tokenlar genellikle ICO'lar (Initial Coin Offerings) veya token satışları yoluyla dağıtılır ve yatırımcılara projenin başarısından pay alma fırsatı sunar.

Kaynak: Coinbase.com

12) DeFi (Decentralized Finance)

DeFi, merkezi var olmayan finansal sistemlerin oluşturulması ve işletilmesini amaçlayan bir kripto para ekosistemi alt kategorisidir. Bu sistemler, blok zinciri teknolojisi ve akıllı sözleşmeler kullanılarak oluşturulur ve geleneksel finansal aracıları ortadan kaldırmayı hedefler. DeFi platformları, kredi verme, borç alma, takas yapma, likidite sağlama ve türev işlemler gibi finansal hizmetler sunar.

Kaynak: Bctr.org

13) Akıllı Sözleşme (Smart Contract)

Akıllı sözleşmeler, blok zinciri teknolojisi üzerinde çalışan ve belirli şartlar yerine getirildiğinde otomatik olarak çalışan dijital sözleşmelerdir. Bu sözleşmeler, geleneksel hukuki sözleşmelerin kodlanmış bir dijital versiyonudur. Sözleşme koşullarının yerine getirilmesini izleyip uygulayan bir bilgisayar programı olarak işlev görür. 

Ethereum gibi blok zincirlerinde akıllı sözleşmeler, Solidity gibi özel programlama dilleri kullanılarak yazılır. Akıllı sözleşmeler, üçüncü bir tarafın güvenilirliğine veya denetimine ihtiyaç duymadan, alıcı ve satıcı arasındaki işlemleri gerçekleştirmek için kullanılabilir.

Kaynak: Coinbase.com

14) DApp (Decentralized Application)

DApp, merkezi olmayan bir yapı üzerinde çalışan ve blok zinciri veya benzeri dağıtık teknolojileri kullanan bir uygulamadır. Geleneksel merkezi uygulamalardan farklı olarak, DApp'lerin veri depolama, işlem doğrulama ve kullanıcı kimlik doğrulama gibi temel işlevleri blok zinciri ya da dağıtık defter teknolojileri üzerinde gerçekleştirilir.

Kaynak: Btcturk.com

15) FOMO (Fear of Missing Out)

FOMO, bir fırsatı kaçırma korkusu olarak tanımlanan psikolojik bir etkidir. Kripto para piyasalarında sıkça görülür. Yatırımcılar, fiyatların hızla yükseldiğini gördüklerinde veya bir varlığın değerinin artacağına dair haberler aldıklarında, bu fırsatı kaçırma endişesiyle hızlı kararlar almaya eğilimli olabilirler. FOMO, ani ve irasyonel yatırım kararlarını tetikleyip yatırımcıları genellikle spekülatif ya da riskli davranışlara yönlendirebilir. 

Kaynak: Getmidas.com

16) HODL

HODL, "Hold On for Dear Life" ifadesinin yanlış yazılmasıyla ortaya çıkan ve kripto para piyasalarında popüler hale gelen bir terimdir. HODL, bir yatırımcının kripto para birimlerini uzun vadeli bir süre boyunca elinde tutma stratejisini ifade eder. Bu strateji ile piyasadaki ani dalgalanmalara karşı dayanıklılığı simgelenir. 

HODL, kripto para birimlerinin potansiyelini uzun vadede değerlendirip spekülatif işlem stratejilerinden kaçınmayı vurgular. Bu terim kripto para topluluğu içinde espri ve dayanışma duygusuyla kullanılır. Yatırımcıları panik satışlardan kaçınmaya teşvik eder.

Kaynak: Coinmarketcap.com

17) Pump and Dump

Pump and Dump, genellikle düşük piyasa değerine sahip olan herhangi bir şeyin fiyatını hızla arttırıp ardından bu yüksek fiyattan satmak amacıyla manipülatif bir taktiktir. Bu yöntem genellikle düşük hacimli veya halka açık olmayan kripto para birimleri gibi varlıklarda görülür. Gruplar ya da bireyler, halka açık platformlarda, özel sohbet gruplarında bir varlığın fiyatını yapay olarak şişirirler (pump), bu da fiyatı kısa sürede yükseltir. 

Daha sonra, varlık sahipleri veya manipülatörler, fiyatın zirvesine ulaştığını düşündükleri noktada varlıklarını satarlar (dump), bu da fiyatın hızla düşüp diğer yatırımcıların zarar görmesine neden olabilir. Pump and Dump taktiği, piyasa manipülasyonu olarak kabul edilirken çoğu zaman yasal düzenlemelere tabidir. 

Kaynak: Kucoin.com

18) Stablecoin

Stablecoin, fiyat istikrarını sağlamak için bir varlığa (çoğunlukla fiat para birimine) veya bir varlık grubuna (örneğin, dolar cinsi para birimlerine endeksli) sabitlenmiş olan bir kripto para birimidir. Bu sabitlenme, merkezi otoriteler veya rezervler aracılığıyla gerçekleştirilir. Stablecoin'ler, dijital varlıkların volatilitesini azaltıp kripto para dünyasında benimseme getirmek için kullanılır. 

Kaynak: Coinbase.com

19) DEX (Decentralized Exchange)

DEX, merkezi bulunmayan farklı bir platformda kripto parların ticaretinin yapıldığı bir borsa türüdür. Bu borsalar, kullanıcıların varlıklarını kontrol etmeden doğrudan birbirleriyle ticaret yapmalarını sağlayıp genellikle akıllı sözleşmeler aracılığıyla işlem gören bir araçtır. Merkezi olmayan doğası, kullanıcıların güvenlik ve gizliliklerini artırırken, kripto para birimlerinin tam kontrolünü de sağlar.

Kaynak: Kriptomat.io

20) Fiat

Fiat para birimi, herhangi bir değerli maddeye veya emtiaya dayanmayan, hükümet tarafından yasal olarak kabul görüp desteklenmesinde sıkıntı görülmeyen bir para birimidir. Geleneksel olarak, fiat para birimleri, merkez bankaları tarafından basılıp düzenlenir. Çoğu zaman kağıt para ve madeni para biçiminde dolaşıma girer. Fiat para birimleri, ekonomik sistemin temel bir parçası olup belirli bir ülkenin milli para birimi olarak kabul edilir.

Kaynak: paribu.com

Kripto Para Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Kripto Para Mantığı Nedir?

Kripto para, blockchain teknolojisi kullanarak dijital ve merkeziyetsiz bir şekilde işlem yapılmasını sağlayan dijital varlıklardır. Güvenlik ve doğrulama, merkezi otoritelere ihtiyaç duyulmadan kriptografik yöntemlerle sağlanır.

Kripto Para Aslında Nedir?

Kripto para, dijital ve sanal bir para birimidir ve işlemleri güvenilir hale getirmek için kriptografi kullanır. Merkezi bir otoriteye bağlı olmayan bu paralar, blockchain teknolojisiyle güvenli ve şeffaf bir şekilde yönetilir.

Kripto Parayı Nasıl Alabilirsiniz?

Kripto para almak için bir kripto para borsasında hesap açarak ve banka transferi veya kredi kartı ile para yatırarak alım yapabilirsiniz. Ayrıca kripto paralarınızı bir cüzdanda güvenli bir şekilde saklayabilirsiniz.