FOMO ve Black Friday: Kaçırma Korkusu ve İhtiyaç Duygusu Arasındaki İlişki

Modern dünyanın getirdiği yenilikler her konuya yetişme, bütün gelişmeleri takip etme ve hepsinden kendimizi sorumlu tutma durumuna sebep oluyor. Bu gelişmeleri takip etmemek ve gündemden uzak kalmak ise bir şeyleri kaçırma korkusunu tetikliyor. Bunun en çok yaşandığı dönemlerden birisi ise Black Friday olarak karşımıza çıkıyor.

Black Friday, tüketicilerin uygun fiyatlı alışverişleri kaçırma endişesi yaşadığı, dört bir yandan indirim haberlerinin yapıldığı bir kampanya dönemi olarak biliniyor. Bu dönem insanların uygun fiyatlı ürünleri kaçırma korkusu yaşamasına ve gerçek ihtiyaçlarını göz ardı etmesine sebep oluyor. Bu korku tüketicileri ihtiyacı olmayan ürünleri almaya yönlendiriyor.

Bir şeyleri kaçırma korkusu yeni dönemde FOMO kavramı olarak karşımıza çıkıyor. Sosyal medyanın ve dijital içeriklerin artmasıyla birlikte bu kavram güçlenen bir duygu olarak hayatımızı etkilemeye devam ediyor. Özellikle influencerların sık sık ürün tanıtımı yapması ve ürünleri kaçırılmayacak fırsat olarak tanıtması bu duygunun tetiklenmesine sebep oluyor.

Bu yazımızda FOMO ve Black Friday kavramlarını daha yakından tanıyacak, ikisi arasındaki ilişkiyi derinlemesine inceleyeceğiz. Bir şeyleri kaçırma korkusu Black Friday dönemindeki alışveriş alışkanlıklarını nasıl etkiliyor? FOMO duygusu ile nasıl başa çıkabiliriz? Gelin tüm soruların yanıtlarını birlikte cevaplayalım.

Bir Şeyleri Kaçırma Korkusu: FOMO Nedir?

FOMO, Fear of Missing Out kavramının kısaltılmış halidir. Bu kavram, bir şeyleri kaçırma korkusu olarak bilinen duygu durumunu ifade eder. Günümüzde sosyal medya kullanımın artmasıyla daha belirgin hale gelmiştir. Dışarıda yaşanan deneyimleri, gelişmeleri, sosyal mecralardaki etkileşimleri, fırsatları kaçırma korkusu olarak hissedilir.

FOMO’nun temelinde sosyal mecralar ile tüm içeriklere aynı anda ulaşmak ve bu içeriği oluşturan kişilerle karşılaştırma yapmak yatar. Özellikle diğer insanların eğlenceli deneyimlerini, tatil fotoğraflarını, başarılı anlarını görmek insanlarda eksiklik duygusunun artmasına sebep olur. Bunun devamında ise bir şeylerden geri kalma ve bir şeyleri kaçırma duygusu yaşanır.

Bir diğer yönden bu karşılaştırmalar esnasında belirli deneyimleri herkesin yaşaması o deneyimin kaçırılmayacak kadar özel olduğunu hissettirir. Örneğin herkesin gittiği bir mekana gitmemek kişilerde eksiklik duygusunu tetiklerken mekana kaçırılmayacak kadar güzel olduğu etiketini verir. Ancak deneyim kişiye özeldir, her deneyim herkeste aynı duyguları uyandırmaz.

FOMO kavramını kısaca ele aldık. Black Friday döneminde yaşanan FOMO duygusuna geçiş yapmadan önce gelin birlikte kısaca Black Friday dönemine ve özelliklerine bakalım. 

Yılın Alışveriş Dönemine Bakış: Black Friday Nedir?

Black Friday, Amerika Birleşik Devletleri’nde Şükran Günü’nden sonra gelen cuma günü olarak bilinir. Türkçe karşılığı Kara Cuma olan bu kavram, büyük indirimlerin ve fırsatların sunulduğu bir alışveriş dönemidir. Markalar, şahane cuma, efsane cuma, muhteşem cuma olarak adlandırdığı kampanya dönemleri ile tüketicilere çeşitli indirimler sunar.

Black Friday ne zaman diye soranlar için net bir tarih vermek mümkün değildir. Her yıl farklı tarihe denk gelen bu özel gün, bu yıl 24 Kasım 2023 Cuma gününe denk gelmektedir. Ancak markaların kampanya dönemleri tüm kasım ayını kapsamaktadır. Kasım ayı boyunca mağazaların kapılarında kuyruklar, erken saatlerde açılan kapılar görmek mümkündür. 

Tüm bu alışveriş çılgınlığı avantajlı ürün almayı mümkün kılarken ihtiyaç fazlası alışverişin yapılmasına da sebep oluyor. Paylaşılan reklamlar, influencer tavsiyeleri ve daha birçok etmen herkesi alışveriş yapmaya teşvik ediyor. Bu süreçte tüketiciler indirim haberlerini ve fırsatları kaçırma korkusuyla karşı karşıya kalıyor. İşte tam da bu noktada FOMO ve Black Friday kavramlarının ilişkisi devreye giriyor. Daha yakından inceleyelim.

Kaçırma Korkusu mu İhtiyaç Duygusu mu?

FOMO ve Black Friday arasındaki ilişki başlıkta belirtilen iki duygunun karmaşasını içerir. Bu özel günde, birçok kampanyanın olması, avantajlı ürünlerin uygun fiyatlarda sunulması tüketicilerde ihtiyaç duygusunun tetiklenmesine sebep olur. Ancak aynı dönemde FOMO, yani bir şeyleri, fırsatları kaçırma duygusu da kişileri alışverişe teşvik eder. Bu iki duygunun karıştırılması ile ihtiyaç olunmayan bir ürünün alışverişi yapılabilir.

Birçok tüketici indirimli fiyatlardan faydalanmak, bu fırsatlardan yararlanmak ister. Özellikle sosyal mecralarda diğer insanların bu fırsatlardan yararlandığını görmek FOMO duygusunu artırabilir. Sürekli alışveriş yapan kişilere maruz kalan insanlar, bir şeyleri kaçırmama endişesiyle bu alışveriş çılgınlığına katılabilir.

Ancak bu alışveriş alışkanlığı bir ihtiyaç duygusu ile değil kaçırma korkusu ile yapılmış bir alışveriştir. Black Friday kampanyalarının amacı, tüketicileri kaçırma duygusu ile tetiklemek ve alışverişe yönlendirmektir. Kampanyalar amacına ulaşırken tüketiciler ihtiyaç fazlası alışveriş yaparak gereğinden fazla harcama yapmaktadır.

Peki bu durumun önüne geçmek için neler yapılmalıdır? Bilinçli bir tüketici olmak ve ihtiyaca yönelik alışveriş yapmak için alınabilecek önlemler nelerdir? Bu soruların yanıtlarını birlikte yanıtlayalım.

FOMO ile Dans Etmek: Black Friday’de Bilinçli Alışveriş İpuçları

FOMO ve Black Friday kavramlarının arasındaki ilişkiye bir önceki başlıklarda kısaca değindik. Özellikle Black Friday döneminde tetiklenen FOMO ile tüketicilerin fırsatları kaçırmama isteği artıyor ve alışveriş çılgınlığı giderek büyüyor. Ancak bu süreçte bilinçli alışveriş yapmak ve FOMO ile başa çıkmak mümkün. 

İşte bu süreçte işinize yarayacak birkaç ipucu:

1) İhtiyaçları Belirlemek

Black Friday dönemine girmeden hemen önce ihtiyaç listesi belirlemek oldukça kritiktir. Kampanya dönemlerinden önce ihtiyaçlarınızın detaylı bir listesini oluşturarak indirimlerin cazibesine kapılma olasılığını düşürebilirsiniz.

2) Bütçeyi Belirlemek

İhtiyaçlar kadar önemli olan bir diğer kriter ise bütçenin belirlenmesidir. Belirli bütçe ile kampanya dönemine girmek gereksiz alışverişlerden uzak durmanıza yardımcı olur. Sabit bir bütçeye sadık kalmak sadece ihtiyaç duyulan ürünleri almanıza teşvik eder.

3) Sosyal Medya Kullanımını Sınırlamak

Influencer tavsiyelerine maruz kalmak ve diğer insanların alışverişlerini görmek FOMO’nun etkisini artırabilir. Bu durumun yaşanmaması için kampanya dönemlerinde sosyal medya kullanımını sınırlandırabilirsiniz.

4) İki Kez Düşünmek

Kampanyaların ve indirimli fırsatların tamamından kaçınmak elbette mümkün değildir. Herhangi bir indirime denk geldiğinizde alışveriş yapmadan önce iki kez düşünmek, gerçekten o ürüne ihtiyacınız olup olmadığını yeniden değerlendirmek gereksiz alışverişlerden kaçınmanıza yardımcı olur.

Özetle, Black Friday döneminde FOMO’nun tetiklemelerinden sıyrılmak ve bilinçli alışveriş yapmak belirli tekniklerle mümkündür. İhtiyacınız olmayan bir ürüne indirimli de olsa bir para harcamak aslında hiç kullanmayacağınız bir ürüne para vermek gibidir. Buradaki indirimin sizin hayatınızda bir karşılığı olmaz. 

Unutmayın, deneyim kişiye özeldir. Deneyimlerinizi güzelleştirecek alışverişler hiçbir şeyi kaçırmadığınızın en güzel kanıtıdır.

Sıkça Sorulan Sorular

Sosyal Medya FOMO’yu Nasıl Tetikler?

Sosyal medya diğer insanların alışveriş deneyimlerine yakından şahit olmamıza ve indirim haberlerine maruz kalmamıza sebep olur. Bu durum fırsatları kaçırıyor olma hissinin yaşanmasını tetikler. Bu tetiklenmenin yaşanmaması için sosyal medya kullanımını sınırlandırmak ya da takip ettiğimiz içerik üreticilerini gözden geçirmek faydalı olabilir.

Black Friday Döneminde FOMO Duygusunu Azaltmak İçin Neler Yapılabilir?

Kampanya döneminde FOMO etkisinin artmaması için bazı önlemler almak oldukça önemlidir. Kampanyaların sürekli paylaşıldığı sosyal mecraların kullanımını azaltmak, ihtiyaç listesi hazırlamak ve bu listeye sadık kalmak faydalı olabilir. Bir diğer yönden, kullanıcıları bu alanda bilinçlendiren içerik üreticilerini takip etmek bu dönemde iyi gelebilir.

FOMO’nun Psikolojik Boyutu Nedir?

FOMO kavramı, bir şeyleri kaçırıyormuşum hissi yaşamaya verilen isimdir. Bu duygu günümüzde sosyal medya kullanımının artmasıyla daha belirgin hale gelmiştir. Farklı insanların hayatlarına maruz kalmak, deneyimlerini görmek bir şeyleri kaçırdığımız hissine kapılmamıza sebep olabilir. 

Bu durum psikolojik olarak kişilerin eksik ve yetersiz hissetmesine sebebiyet verebilir. Bunun önüne geçebilmek için bilinçlenmeye özen göstermek ve bu konudaki uzmanların içeriklerini takip etmek faydalı olabilir.