Gezi ve Sürdürülebilirlik: Yeşil Turizmin Yükselişi

Son yıllarda, çevre bilinci ve sürdürülebilirlik kavramları dünya genelinde önemli bir yer edinmiştir. Bu değişen paradigma, seyahat ve turizm sektöründe de büyük bir etki meydana getirmiş ve yeşil turizmin yükselişine vesile olmuştur. Yeşil turizm çevre dostu ve sürdürülebilir turizm anlayışıyla hareket eden bir yaklaşımı temsil etmektedir.

Gelecek nesillere daha yeşil bir dünya bırakmak için elimizden geleni yapmamız şart. Bunu da hayatımızın çeşitli alanlarına sürdürülebilirliği entegre ederek başarabiliriz. Siz de doğaya saygı konusunda bir şeyler yapmak istiyorsanız seyahatlerinizi sürdürülebilirlik ilkesine göre planlayarak önemli bir adım atabilirsiniz. Turizm alanında sürdürülebilirlik için yapabileceklerinizi içeriğimizin devamında okuyabilirsiniz.

Sürdürülebilir Turizm Nedir?

Sürdürülebilir turizm, doğal ve kültürel kaynakları koruyarak, toplumun refahını artırarak ve ekonomik sürdürülebilirliği sağlayarak turizm faaliyetlerini yönetmeyi amaçlayan bir yaklaşımdır. 

Bu yaklaşıma göre turistlerin ziyaret ettikleri yerlere olumlu etkileri olmalı ve bu yerler gelecek nesillere aynı deneyimi sunabilmelidir. Sürdürülebilir turizm çevresel, ekonomik ve sosyal faktörleri dikkate alarak bu dengeyi sağlamayı hedefler.

Turizm tesislerinin çevreye uyumlu olması, yerel kültürel değerlere saygı gösterilmesi, yerel ekonomiye katkıda bulunulması ve doğal kaynakların etkili bir şekilde kullanılması gibi prensipleri içerir.

Sürdürülebilir Turizmin 12 Temel İlkesi

Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), 2005’te ortak yayınladıkları rehber ile sürdürülebilir turizm için 12 ilke belirlediler. Bu rehberde sıralanan sürdürülebilir turizm ilkeleri şunlardır: 

1) Ekonomik Süreklilik

Turizm destinasyonlarının ve girişimlerinin, uzun vadede gelişmeye ve fayda sağlamaya devam edebilmeleri için ekonomik sürdürülebilirliklerini ve rekabet güçlerini korumak çevre dostu turizm ilkeleri arasında yer alır.

2) Yerel Refah

Turizmin ev sahibi destinasyonlara katkısını artırmak için ziyaretçilerin yerel harcama oranlarını artırmak da doğa turizmi amaçlarından biridir.

3) İstihdam Kalitesi

Sürdürülebilirlik turizminin hedefleri arasında ırk, cinsiyet, engellilik gibi konularda ayrımcılık yapmadan, ücret seviyesini ve hizmet kalitesini iyileştirerek turizm sektörünün yarattığı ve desteklediği yerel işlerin sayısını ve kalitesini artırmak bulunur.

4) Sosyal Eşitlik

Turizmden elde edilen ekonomik ve sosyal faydaların topluma yaygın ve adil bir şekilde dağıtılmasını sağlamak, ekonomik ve sosyal olarak dezavantajlı kesime sağlanan fırsatları, gelir ve hizmetleri iyileştirmek sürdürülebilir turizmin önemli ilkelerindendir.

5) Ziyaretçi Memnuniyeti

Ziyaretçi memnuniyeti cinsiyet, ırk, engellilik veya farklı bir ayrım gözetmeden tüm ziyaretçilere güvenli ve tatmin edici bir deneyim sağlama konusunu kapsar.

6) Yerel Kontrol

Yerel topluluklarıın kendi bölgelerindeki turizmin yönetimi ve gelişimi için diğer paydaşlarla istişare halinde, planlama ve karar verme süreçlerine katılımlarını sağlamak da bu ilkeler arasında yer alır.

7) Toplumsal Refah

Sosyal bozulma ve istismarı önleme koşuluyla yerel toplulukların sosyal yapı ve kaynaklara, fırsatlara ve yaşam destek sistemlerine erişimlerini sağlayarak yaşam kalitelerini sürdürmek ve artırmak sürdürülebilir turizm açısından önemlidir. 

8) Kültürel Zenginlik

Kültürel zenginlik ev sahibi toplulukların tarihi miraslarına, otantik kültürlerine, geleneklerine ve çeşitliliklerine saygı duymak ve onları zenginleştirmek anlamına gelir.

9) Fiziksel Bütünlük

Fiziksel bütünlük hem kentsel hem de kırsal alanların peyzaj kalitesini korumak, zenginleştirmek; çevrenin fiziksel ve görsel bozulmasını önlemek demektir.

10) Biyolojik Çeşitlilik

Doğal alanların, habitatların ve vahşi yaşamın korunmasını desteklemek, bunlara verilen zararı en aza indirmek sürdürülebilir turizm açısından son derece önemlidir.

11) Kaynak Verimliliği

Kaynak verimliliği ilkesi turizm tesisleri ile hizmetlerinin geliştirilmesinde ve işletilmesinde kısıtlı, yenilenemeyen kaynakların kullanımını en aza indirmekle alakalıdır.

12) Çevresel Saflık

Turizm işletmelerinden ve ziyaretçilerden kaynaklanan hava, su ve kara kirliliğini, atık üretimini en aza indirmek de bu ilkelerin sonuncusudur.

Sürdürülebilir Turizmin Ögeleri Nelerdir?

Sürdürülebilir turizmin 3 temel ilkesi vardır. Bunları aşağıda bulabilirsiniz:

Çevresel Sürdürülebilirlik

Doğal kaynakların korunması, çevrenin zarar görmemesi ve biyolojik çeşitlilik ile ekosistemlerin korunması sürdürülebilir yani çevreci turizm ögelerinden birisidir. Çevresel sürdürülebilirlik enerji ve su verimliliği, atık ve kirliliğin azaltılması, çevre duyarlılığı ve doğal alanların korunması gibi prensipleri içerir.

Sosyal ve Kültürel Sürdürülebilirlik

Sosyal ve kültürel sürdürülebilirlik, yerel toplumların katılımını, yerel halkın refahını ve kültürel değerlerin korunmasını hedefler. Yerel halkın turizm faaliyetlerine katılımı, gelirin yerel ekonomide kalması, yerel kültürel mirasın korunması ve sosyal adaletin sağlanması bu ögenin birer parçasıdır.

Ekonomik Sürdürülebilirlik

Ekonomik sürdürülebilirlik, turizm faaliyetlerinin yerel ekonomiye olumlu etkiler sağlamasını ve ekonomik faydaların adil bir şekilde dağıtılmasını hedefler. Yerel işletmelerin ve girişimcilerin desteklenmesi, istihdam oluşturulması, gelir dağılımının adil olması ve turizm gelirlerinin yerel ekonomide kalması bu ögenin parçaları arasında yer alır.

Sürdürülebilir Turizm Türleri Nelerdir?

İşte sürdürülebilir turizmin temel türleri:

• Ekoturizm: Doğal çevrenin korunması ve biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilir şekilde kullanılması odaklı turizm türü ekoturizm olarak adlandırılır.
• Kültürel turizm: Kültürel mirasın korunması, yerel gelenek ve göreneklere saygı gösterilmesi ve yerel toplumun katılımının teşvik edildiği turizm türüdür.
• Sosyal turizm: Sosyal turizmde yoksul toplulukların kalkınması desteklenir ve turizm faaliyetleriyle sosyal adaletin sağlanması hedeflenir.
• Kırsal turizm: Kırsal alanlarda yerel toplumun refahını artırmayı, doğal kaynakların korunmasını ve yerel kültürün yaşatılmasını hedefleyen turizm türüne verilen addır.
• Deniz ve su turizmi: Kıyı bölgelerinde, deniz, göl ve nehirlerin sürdürülebilir kullanımı üzerine odaklanan turizm türüdür.
• Ağaç turizmi: Orman alanlarında yapılan turizm faaliyetleriyle, orman kaynaklarının korunması, ormancılık endüstrisinin sürdürülebilirliği ve doğal yaşamın desteklenmesi amaçlanır.
• Sürdürülebilir konaklama: Turizm tesislerinin çevresel etkilerini azaltmaya yönelik uygulamaları içeren ve enerji verimliliği, atık yönetimi, su tasarrufu gibi sürdürülebilirlik prensiplerini benimseyen konaklama türüdür.
• Eko-tarım turizmi: Organik tarım uygulamalarının desteklendiği, yerel tarım ürünlerinin tanıtıldığı ve tarım faaliyetlerinin sürdürülebilirliğinin teşvik edildiği turizm türü bu şekilde adlandırılır.

Çevre Dostu Tatil Planlaması Nasıl Yapılır?

Çevre dostu bir tatil planlamak için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:

Hedef Belirleyin

Tatil planınızı yaparken çevre dostu bir deneyim elde etmek amacınızı belirleyin. Sürdürülebilir seyahat ilkelerine uygun olarak hareket etmek için motivasyonunuzu netleştirin.

Ulaşım Seçeneklerini Değerlendirin

Ulaşım seçeneklerinizi değerlendirirken toplu taşıma veya düşük karbon salınımına sahip araçlar gibi çevre dostu seçenekleri tercih edin. Mümkünse uçak yerine tren veya otobüs gibi daha çevre dostu ulaşım araçlarını tercih edebilirsiniz.

Konaklama Seçimi Yapın

Konaklama yerinizi seçerken çevre dostu otelleri veya konaklama birimlerini araştırın. Çevresel etkileri azaltan, enerji ve su tasarrufu sağlayan ve atık yönetimi uygulamalarına sahip olan yerler gezginler için sürdürülebilirlik ilkelerine uymanın harika bir yoludur.

Doğal ve Kültürel Çevreye Saygı Gösterin

Tatil sırasında doğal ve kültürel çevreye saygı göstermek önemlidir. Korunan alanlarda ve izin verilen rotalarda kalın, doğal habitatlara zarar vermekten kaçının, yerel kültür ve geleneklere saygı gösterin.

Yerel Ekonomiye Katkıda Bulunun

Yerel ekonomiyi desteklemek için yerel restoranları, dükkanları ve hizmet sağlayıcılarını tercih edin. Yerel ürünleri satın alarak yerel üreticilere destek olabilirsiniz.

Su ve Enerji Tasarrufu Yapın

Konaklama birimindeyken çevre dostu tatil ilkelerine uymak için su ve enerji tasarrufu sağlamaya özen gösterin. Duş sürelerini kısaltın, elektronik cihazları kullanmadığınızda kapatın ve suyu gereksiz yere kullanmamaya dikkat edin.

Atıkları Azaltın ve Geri Dönüşüm Yapın

Atık miktarını azaltmak için plastik şişe kullanımını azaltın ve geri dönüştürülebilir atıkları ayrı bir şekilde toplayın. Geri dönüşüm imkanlarına sahip olduğunuz yerlerde geri dönüşüm yapmaya özen gösterin.

Doğal Kaynakları Koruyun

Doğada gezinti yaparken veya plajda vakit geçirirken doğal kaynakları korumak için çöplerinizi düzgün bir şekilde ve uygun bir yere atın, bitki örtüsüne zarar vermekten kaçının.

Fazla Tüketimden Kaçının

Alışveriş yaparken yerel ve sürdürülebilir ürünleri tercih edin. Hediyelik eşya olarak yerel el işleri veya doğal malzemelerden yapılan ürünleri seçebilirsiniz.

Bilinçli Seyahat Edin

Tatil sırasında bilinçli bir şekilde seyahat edin, doğal ve kültürel çevreyi koruma sorumluluğunu taşıyın ve diğer turistlere örnek olun.

Doğa Turizmi İçin Hangi Destinasyonlar Önerilir?

Türkiye'den ve dünyadan doğa turizmi için önerilen sürdürülebilir destinasyonlar arasında aşağıdakiler yer alır. Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür. Ancak Türkiye’de ve dünyada pek çok kişi tarafından önemli destinasyonlardan birkaçını aşağıda bulabilirsiniz:

Kapadokya

Eşsiz peri bacaları, yer altı şehirleri ve volkanik oluşumlarıyla ünlü Kapadokya; doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini büyüler. Sıcak hava balonlarıyla yapılan turlar, doğa yürüyüşleri ve at gezileri gibi aktivitelerle bu benzersiz bölgeyi keşfedebilirsiniz.

Pamukkale

Denizli ilinde bulunan Pamukkale, traverten terasları ve termal sularıyla ünlüdür. Doğal havuzlarda yüzme imkanı sunan bu bölge, tarihi Hierapolis antik kentiyle birleştirilerek ziyaretçilere eşsiz bir deneyim sunar.

Kaçkar Dağları

Doğu Karadeniz bölgesinde yer alan Kaçkar Dağları, sürdürülebilir gezi rehberi hazırlarken listeye eklenebilecek yerler arasındadır.. Yürüyüş rotaları, yayla turizmi ve fotoğrafçılık için harika fırsatlar sunar.

Antalya Köyleri

Antalya'nın kırsal bölgeleri; doğal güzellikleri, tarihi dokusu ve yerel kültürüyle ilgi çeker. Olympos, Çıralı ve Adrasan gibi köyler; sahip oldukları plajlar, ormanlar ve doğal yaşamla sakin bir tatil sunar.

Munzur Vadisi Milli Parkı

Tunceli ilinde bulunan Munzur Vadisi Milli Parkı; muhteşem dağ manzaraları, dereler, şelaleler ve biyolojik çeşitlilik açısından zengin bir alandır. Trekking, doğa yürüyüşleri ve kuş gözlemciliği gibi aktiviteler için idealdir.

Kelebek Vadisi

Fethiye Ölüdeniz'de yer alan Kelebek Vadisi, doğal güzellikleriyle ünlüdür. Kanyonun içinde yer alan plaj, kelebekleri ve kristal berraklığındaki deniziyle birlikte trekking ve kamp için ideal bir seçenektir.

Şile Sahil Şeridi

İstanbul'a yakın bir destinasyon olan Şile; doğal plajları, kumsalları ve ormanlarıyla ünlüdür. Deniz aktiviteleri yapmak, yürüyüş parkurlarını ve doğal güzelliklerini keşfetmek için burayı tercih edebilirsiniz.

Costa Rica

Bu Orta Amerika ülkesi; tropikal yağmur ormanları, volkanlar, doğal parklar ve biyolojik çeşitlilik açısından zengin bir ülkedir. Kuş gözlemciliği, volkan tırmanışları, doğa yürüyüşleri ve çevre dostu aktiviteler için ideal bir destinasyondur.

Norveç Fiyordları

Norveç'in batı kıyısı boyunca uzanan etkileyici fiyordlar, muhteşem doğal güzelliklere sahiptir. Yürüyüş, dağcılık, kano ve balık avcılığı gibi doğa etkinlikleri için harika bir seçenektir.

Amazon Yağmur Ormanları

Güney Amerika'daki Amazon Yağmur Ormanları, dünyanın en büyük ve biyolojik çeşitlilik açısından en zengin ekosistemlerinden biridir. Nehir turları, orman yürüyüşleri ve doğa gözlem turları gibi aktivitelerle bu muazzam doğayı keşfedebilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular

Sürdürülebilir Turizm ve Ekoturizm Arasındaki Fark Nedir?

Sürdürülebilir turizm, turizm faaliyetlerinin çevresel, ekonomik ve sosyal açılardan sürdürülebilirlik ilkesine uygun bir şekilde yönetilmesini hedefler. 

Ekoturizm ise doğal çevrenin korunması, biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi ve yerel toplulukların katılımını vurgulayan bir turizm türüdür. 

Sürdürülebilir turizm daha genel bir kavramken, ekoturizm bu kapsamda doğal alanlara odaklanarak sürdürülebilirlik ilkelerini uygular.

Sosyal Sorumluluk Turizmi Ne Demektir?

Sosyal sorumluluk turizmi turizm faaliyetlerinin toplumsal etkilerini göz önünde bulunduran bir yaklaşımı ifade eder. Bu turizm türü yerel toplulukların refahını artırmayı, yerel kültürlerin korunmasını desteklemeyi ve turizm gelirlerinin toplumun sosyal ihtiyaçlarına katkı sağlamasını hedefler. 

Sosyal sorumluluk turizmi, etkileşim ve iş birliği temelinde toplumun ihtiyaçlarını dikkate alarak turizm faaliyetlerinin sürdürülebilir ve faydalı olmasını amaçlar.

Siz de kurumunuzda gezi ve sürdürülebilirlik konusunu ele almak, ekip arkadaşlarınızı bu konuda bilinçlendirmek, doğaya ve gelecek nesillere katkı sağlamak istiyorsanız Speaker Agency aracılığıyla keyifli bir etkinlik gerçekleştirebilirsiniz. 

Speaker Agency’nin sürdürülebilirlik konuşmacıları arasında yer alan Ebru Baybara Demir, Güven İslamoğlu, Dr. Barış Doğru gibi başarılı isimleri kurumunuza davet edebilirsiniz.

Sürdürülebilirlik konuşmacılarının yanı sıra Speaker Agency’nin gezi konuşmacıları da bu noktada iyi bir tercih olur. Örneğin ünlü rehber Saffet Emre Tonguç ve Rotasız Seyyah adıyla bilinen Mehmet Genç, Speaker Agency’nin başarılı gezi konuşmacıları arasında yer alır.