Bütçe Nedir? Bütçe Yönetimi Nasıl Yapılır?

Uygun para yönetimi, daha fazla para bulmak için sihirli bir formül içermez. Basitçe sahip olduğunuz paradan en iyi şekilde yararlanmak anlamına gelir.

Bir günde, haftada veya ayda ne harcadığınızı takip ediyor musunuz? Size çok az fayda sağlayacak bir şeye bu kadar çok para harcadığınıza kaç kez pişman oldunuz? Cevaplarınızı kimseyle paylaşmanıza gerek yok. Bu sorular yalnızca kendi para yönetimi becerilerinizi nasıl geliştirmek isteyebileceğinizi belirlemenize yardımcı olmak içindir.

Daha fazlasını okumadan önce, mevcut para yönetimi beceri seviyenize hızlıca bir göz atın. Bugün ne yaptığınıza bağlı olarak aşağıdaki soruları doğru bir şekilde yanıtlayın. Kendi paranızı yönetmek için ne kadar çaba harcadığınızı kendinize sorun. 

Şimdi sağlam bir bütçe yönetimi için temel kavramları ve bu kavramlar ışığında uygulamanız gereken tavsiyeleri tek tek ele alalım.

Bütçe Nedir?

Bütçe anlamı, mali durumunuzu kontrol altına almanıza ve paranızın karşılığını en iyi şekilde almanıza yardımcı olan bir harcama planı olarak açıklanabilir. Bütçe, belirli bir süre (örneğin bir hafta veya bir ay) için gelirinizi (gelen para) ve giderlerinizi (giden para) gösterir.

Sağlam para yönetiminin ve ev ekonomisi yaratmanın temeli bütçedir. Bununla birlikte, birçok insan için bütçe kelimesi korku veya hayal kırıklığı duygularını çağrıştırabilir. Bütçeniz, paranız için planınızdır. Yaptığınız seçimlere ve belirlediğiniz önceliklere dayalıdır.

Bir harcama planı veya bütçe oluşturmak, adım adım ilerleyen bir süreçtir. Bütçeniz tamamlandığında, mevcut gelir ve giderlerinizi yönetebileceğiniz ve gelecekteki olasılıkları planlayabileceğiniz sağlam bir temel oluşturur.

Bütçe Oluşturmanın Faydaları Nelerdir?

Gerçekte ne kadar paranın geldiğini bilmek, geliriniz dahilinde en çok ihtiyacınız olanı satın almanıza yardımcı olacaktır. Gelirinizi bilmek, paranızı nasıl kullanacağınızı planlamanıza olanak tanır. Bütçe yaparak sizin için önemli olan şeylere harcamak için kararlar verebileceksiniz. Bütçe yaparken iş, devlet programları/yardımları ve faiz gibi tüm gelir kaynaklarını göz önünde bulundurun.

Bütçeler harcamaları ve paranın nereye harcandığını tanımlar. Paranızın nereye gittiğini anlamak önemlidir. Paranın ihtiyaçlar için mi (kira/ipotek, yemek, kreş gibi) yoksa istekler için mi (yeni giysiler, restoranlar, abonelikler gibi) harcandığını belirlemeye yardımcı olacaktır.

Bütçeleme harcamaları kontrol etmeye yardımcı olur. Paranın nereye harcandığını takip ettiğinizde ve gelir gider dengesini oluşturduğunuzda, dürtüsel veya plansız satın alımlar daha belirgin hale gelir.

Ortaya çıktıkça düzenli harcamalar için hazır olacaksınız. Nadiren ödenen (belki araba sigortası ve çocuk sporları gibi yılda sadece birkaç kez ödenen) düzenli harcamalar beklenmeli ve bunlara hazırlık yapılmalıdır. Bütçeleme, masrafın ödenmesi gerektiğinde gereken miktardan tasarruf etmek için her ay para biriktirmenizi sağlar.

Bütçeleme, borcun artmasından kaçınmaya yardımcı olur. Ne kadar para olduğunu bilmek, geliriniz dahilinde satın almanıza yardımcı olur. Harcanan paranın mevcut paradan fazla olmamasını sağlamak için planlar ve ayarlamalar yapılabilir. Gelenden daha fazla para harcamak borç yaratır ve bu genellikle insanlar için endişeye ve ailelerde tartışmalara neden olabilir.

Bir bütçeye sahip olmak, gelecekteki ihtiyaçlar ve hedefler için plan yapmanıza yardımcı olur. Para bir kenara ayrılmalı ve gelecekteki ihtiyaçlar için saklanmalıdır. Bütçeye dahil edilen gerçek tarihler ve planlanan tasarruf miktarları ile araba, okul ücretleri veya aile tatili gibi yeni hedefler belirlenebilir. İleriyi planlayarak, çok fazla borç almadan gelecekteki alımlar yapılabilir.

Hazırlıklıysanız acil durumları yönetmek daha kolaydır. İş kaybı veya araba ve ev onarımları gibi büyük ve beklenmedik masraflar stresli olabilir. Bir miktar para biriktirerek ve acil durumlar için hazır bulundurarak, stresinizi azaltabilir ve bu durumlarla başa çıkma yeteneğinizi artırabilirsiniz.

Bütçe Yönetiminin Faydaları Nelerdir?

Bütçe yönetimi yapan insanlar para konusunda daha az endişelenirler. Mali durumunuzu anlamak ve parayı idare etme konusunda kendinizi rahat hissetmek size güvenlik ve kişisel bir rahatlama duygusu verecektir.

Bütçeleme ayrıca, parayla ilgili aile tartışmalarını da azaltacaktır. Herkes aile bütçesinin oluşturulmasına katkıda bulunduğunda, tüm aile aynı sayfada ve birlikte çalışır. Paranın nasıl harcanacağına ilişkin anlaşmalar, anlaşmazlık olasılığını azaltacaktır.

Birlikte çalıştığınızda hedeflere ulaşmak mümkündür. Bir aile para planı, herkesin ortak bir hedefe doğru çalışmasına olanak tanır. Paranın nasıl kazanıldığı ve harcandığı konusunda işbirliği yaparak başarıya ulaşma olasılığı çok daha yüksektir.

Bir bütçe yapmak ve yönetmek, finansal hedeflere ulaşmak için son derece önemlidir. Aşağıda maddeler halinde vereceğimiz bütçe hazırlama rehberi ile bütçe sürecinin aşamalarını daha iyi anlayıp, bütçe sürecini daha rahat planlayabilirsiniz.

1. Ayrı ihtiyaçlar ve istekler

Bütçe oluşturmanın ilk adımı, nakit akışını oluşturmak, yani gelir ve giderleri listelemektir. Ardından harcadığınız şeyleri belirleyin ve öğeleri iki kategoriye ayırın: gereklilikler ve isteğe bağlı harcamalar.

İlki, bakkaliye, kira ve kamu hizmetleri gibi vazgeçilmez şeyleri içerirken, ikincisi sosyal ihtiyaçlar veya eğlenceyi (dışarıda yemek yemek, hafta sonu gezileri, filmler) içerir.

Öncelikle ihtiyaçlarınızı karşılamanız önemlidir, bu da en yeni bir ürün almadan önce elektrik faturalarınızı ödemeniz ve market alışverişi yapmanız gerektiği anlamına gelir. Bu durum bazı fedakarlıklar gerektirebilir. Ancak uzun vadeli istikrarı sağlayacaktır. Bu nedenle nereye ve ne kadar harcadığınızı belirlerken kendinize karşı dürüst olmaya çalışın ve bütçeye bağlı kalın.

2. Ekstraları saymayın

Gelirinizi listelerken, elde etme olasılığınız olan ancak aylık düzenli maaşınızın bir parçası olmayan parayı dikkate almayın. Örneğin, yıl sonunda gelen ikramiye, vergi iadesi veya borç verdiğiniz bir arkadaşınızdan geri ödeme bekliyor olabilirsiniz.

Ancak, bunları bütçenize dahil etmek iyi bir fikir olmayabilir. Herhangi bir nedenle gelirler gerçekleşmezse, hesaplarınız ve bütçeniz boşa gider. Yalnızca garantili geliri düşündüğünüzden emin olun.

3. Hedefleri belirleyin

Bir bütçe oluşturmanın temel amacı, temel hedeflerinize ulaşabilmeniz için disiplini aşılamaktır. Bu nedenle ister bir ev satın almak, ister çocuklarınızın öğrenimini finanse etmek, tatile çıkmak veya emekliliğiniz için para biriktirmek olsun, tüm bunları belirlemeniz yardımcı olacaktır.

Önemli olan nokta hedefin zamanını ve miktarını belirsiz bir şekilde ölçmek değildir. Her hedefin gerçekleştirilmesi için zaman ufkunu belirleyin ve hedefe ulaşmak için ne kadar paraya ihtiyacınız olacağını tahmin edin. Önemli olaylara odaklanmanıza ve onlara ulaşmak için çalışmanıza yardımcı olacaktır.

4. Beklenmedik durumlar için tasarruf edin

Bütçe oluştururken beklenmedik, tekrar etmeyen harcamaları geçiştirmek kolaydır. Yinelenen harcamalar daha acil olsa da, pek olası olmayan tek seferlik harcamalar her an artabilir ve bütçenize zarar verebilir.

Ani bir hastalık, kaza veya daha kötüsü işten çıkarılmak birikimlerinizi riske atabilir. Bu nedenle, bütçenizde bu tür acil durumları sağlamak önemlidir. Gelirinizin küçük bir bölümünü düzenli olarak ayırarak 3-6 aylık giderler için bir ihtiyat yedeği oluşturmaya çalışın.

5. Bütçeyi izleyin

Sadece bir bütçe oluşturmak yeterli değildir. Harcamalarınızı yakından takip etmeniz şarttır. Her kategori için belirlenen limitler dahilinde harcama yapıyor musunuz? Harcama profilinize giren yeni kalemler var mı? Bu sorulara düzenli olarak cevap aranın ve fazla harcama yaptığınız alanları belirlemeye çalışın.

Gerekirse, değişen yaşam tarzınızı yansıtmak için bütçenizdeki tahsis yüzdelerini revize edin. İlerlemeyi gözden geçirmek; verimli bir bütçe tutmanıza, tasarruflarınızı artırmanıza ve önemli hedeflere ulaşmanıza yardımcı olacaktır. İşe yarayan bir bütçe oluşturmak ve buna bağlı kalmak kolay olmayacak, ancak zor kazandığınız paradan en iyi şekilde yararlanmanıza yardımcı olacaktır.